Op zaterdag 5 juni 1909 werd prinses Juliana in de Willemskerk in Den Haag gedoopt. J.H. Gerretsen leidde als waarnemend hofprediker de dienst. Hij koos als tekst Lucas 7: 15b. De predikant wees erop dat de doop, als wij letten op de oude gewoonte van de onderdompeling, ten diepste nieuws anders is dan een begrafenis. ‘Wij zijn hedenmiddag opgegaan naar het huis des gebeds om prinses Juliana te dopen, dat wil volgens het doopformulier zeggen te begraven met Christus in Zijn dood, opdat zij, met Hem begraven, ook met Hem mogen worden opgewekt tot een nieuw leven’. Gerretsens preek, die onder de titel ‘Aan Hare Moeder gegeven’ het licht zag maakte op velen diepe indruk, maar lokte ook scherpe kritiek uit. Vrijzinnig-protestantse en Rooms-Katholieke aanwezigen stootten zich eraan dat de doop met een begrafenis werd vergeleken. De liberale oud-minister van Buitenlandse Zaken mr. W.H. de Beaufort (1845-1918) schreef in zijn dagboek: ‘5 juni 1909. Heden doop van prinses Juliana. De predikatie van den heer Gerretsen was beneden peil. Voordracht en inhoud waren ongelukkigst. Zijn tekst was de opwekking van den jongeling te Nain en hieruit heeft de prediker ons trachten te ontvouwen dat de doop eigenlijk een begrafenis was en dat dit juist door de hervormers zo goed was begrepen. Daarna las hij het gansche formulier, wat nooit geschiedt, zelfs de bekende uitlating over Farao’s verdrinken in de Roode Zee, die door alle predikanten wordt overgeslagen, in mijn jeugd althans werd overgeslagen. Nog had hij de onhebbelijkheid om na afloop nog eens het woord te nemen om de collecte aan te hevelen, vooral omdat er zoveel aanzienlijken in de kerk waren!‘. De gereformeerde minister van Kolonien A.W.F. Idenburg (1861-1935) oordeelde heel anders over de preek. Hij merkte op: ‘Aan sommige kerkbezoekers gaf deze prediking aanleiding tot de kritische vraag: wie spreekt nu bij een doop van een begrafenis? Daarmee verradend hoezeer de geestelijke betekenis van den doop hun onbekend was’. Lees meer over de dopen van de Oranjes in het boek: Hofpredikers van Oranje van Maarten den Admirant.

De negentig jarige oud hofprediker Willem Welter (1849-1940) schreef het beroemde mei gedicht na het vertrek van de Koninklijke Familie naar Engeland en Canada. Neen, ’t was geen vlucht die U deed gaan. Maar volgen, waar God riep. Ik vraag niet, wat in u is doorstaan. Een strijd, hoe zwaar en hoe diep. Wij knielen naast en met u neer. Tot God de blik, de hand. Geef Nederland aan Oranje weer, Oranje aan Nederland. En komen dan wat komen mag. Wij aanbidden en zwijgen stil. De nacht is zwart, omfloerst de dag. Geschiede Heer, Uw wil. Toen de Duitse opmars na enkele dagen, in mei 1940, niet tegengehouden kon worden werd besloten dat de monarchie veiliggesteld moest worden. Dat betekent dat prinses Juliana met haar dochters prinses Beatrix en prinses Irene, onder begeleiding van prins Bernhard, naar Canada vertrokken en koningin Wilhelmina in London tijdelijk in ballingschap ging. De gedachte hierachter was dat zij in veilige geallieerde gebieden meer voor het bezette Nederland konden betekenen dan dat zij onder huisarrest zouden worden geplaatst door het Duitse leger.

Het liefst verbleef koningin Wilhelmina (1880-1962) tijdens haar regeringsjaren (1890-1948) op Paleis Het Loo in Apeldoorn. Dat tevens ook het lievelingspaleis van haar vader Koning Willem III was geweest. Tijdens haar jaarlijkse ‘Amsterdamse week’ verbleef ze op het Paleis op de Dam en in de wintermaanden veelal op Paleis Noordeinde in Den Haag. Nederland weet tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) met enig geluk, de Duitse troepen maken een omweg richting Belgie, neutraal te blijven. Toch is de situatie ernstig en is het noodzakelijk dat het staatshoofd dichtbij de rest van haar regering en de politiek is. Koningin Wilhelmina zal tijdens de Eerste Wereldoorlog dus veelal in residentiestad Den Haag verblijven. Aan het Nederlandse Rode Kruis stelde de koningin Paleis Kneuterdijk ter beschikking. Nu de koningin minder op het Kroondomein Het Loo was of in de natuur buiten Nederland, bestond de behoefte voor een verblijfplaats dichter bij de natuur. De frisse zeelucht zou volgens Wilhelmina meer goed doen dan menig medicijn en daarom werd verzocht om een villa te bouwen vlakbij de Scheveningse duinenrij. Vergunningen werden vlot verleend en in 1917 werd ook de villa opgeleverd en met twintig kamers bewoonbaar. Een ruim vakantiehuis in het duin dus! Ook werden er veiligheidsmaatregelen getroffen. Zo was het terrein afgezet en werd er aan het begin van de weg ook een wachterswoning gebouwd. De bedoeling was dat de koningin, die hier regelmatig verbleef en onder andere schilderde, ongestoord kon vertoeven. Na de dood van Wilhelmina in 1962 werd de villa minder vaak bezocht en in 1981 droeg prinses Juliana het beheer van het gebouw en het omliggende duinlandschap over aan de gemeente en het drinkwaterbedrijf dat het omliggende duingebied in beheer had. Een brand in 1983, vermoedelijk bewust aangestoken, maakt een einde aan de koninklijke villa, waarna de restanten zijn afgebroken. Omdat er enkele (lucht)foto’s zijn overgebleven weten we waar de villa ongeveer heeft gestaan. De watertoren is daarbij een treffend herkenningspunt. Het fietspad door het duin vanaf de watertoren richting het Meijendal/Wassenaar brengt je in feite vlak langs de locatie van de koninklijke villa. Bij de eerste strandovergang vanaf dit fietspad is ook nog een kleine verharde weg onder de duinenrij zichtbaar. Deze verharde weg was voor de koningin aangelegd. Het bezoeken van de precieze plek is niet mogelijk. Het specifieke deel is als natuurgebied niet toegankelijk.

Wie was de meest excentrieke premier van het Verenigd Koninkrijk? Tegenwoordig zullen velen Boris Johnson zeggen, maar na het lezen van het boek ‘The Politics of Pleasure’ door William Kun ben ik overtuigd van Benjamin Disraeli (1804-1881). Disraeli zat in de negentiende eeuw tientallen jaren in de Britse landelijke politiek. Als parlementariër, minister van Financien, oppositieleider en als premier. Tijdens zijn politieke periode kwam de modernisatie opgang en werd het Verenigd Koninkrijk met haar ‘Empire’ het machtigste land ter wereld. Koningin Victoria regeerde over een rijk waar de zon nooit onderging. Ook voor Disraeli’s relatie met de koningin is aandacht. In tegenstelling tot voorgangers schreef Disraeli kleurrijke beschrijvingen over personen en gebeurtenissen in het parlement. De politicus en de koningin kregen een vertrouwensband. In eerste instantie was er wat politieke weerstand, maar uiteindelijk wist hij het politiek ook voor elkaar te krijgen dat de koningin de titel van keizerin van India kon gaan voeren. Victoria had dit in eerste instantie zelf voorgesteld, naar het scheen om zo evenwaardig met haar aangetrouwde familieleden (in onder andere het Duitse keizerrijk) om te kunnen gaan. Was Benjamin Disraeli een typische politicus? Tijdgenoten zullen zeker zeggen van niet en hijzelf  meende ook dat hij tussen literair schrijver en politicus inzat. Hij bleef tijdens zijn leven boeken schrijven. In het begin was dit financieel noodzakelijk. Disraeli bleef lang schulden houden door een hoog uitgavenpatroon (van de jeugd en het leven moet je immers genieten). Maar uiteindelijk veel belangrijker: doormiddel van het schrijven kon hij zijn levenservaringen verwerken. De personages die hij beschreef kwamen veelal daarom ook overeen met werkelijke personen. De wereld die hij schetste zegde veel over het leven waar Disraeli naar streef. Kuhn heeft dan ook geen ‘traditionele’ biografie geschreven. De ondertitel van het boek is ‘A portrait of Benjamin Disraeli’. Dit doet hij door de combinatie van het schetsen van de levensloop van Disraeli (geplaatst in historische context) en een analyse van zijn geschreven boeken. Feit en fictie lopen dus samen op, waarbij de fictie van Disraeli door de analyse van Kuhn feiten worden. Zelf was ik niet bekend met de verhalen van Disraeli. Voorkennis is voor het lezen van het boek dan ook niet nodig. Een waarschuwing zou ik wel willen geven. Waarschijnlijk wordt je door het lezen van de biografie wel nieuwsgierig om de originele werken van Disraeli te lezen. In zijn boek gebruikt Kuhn ook veel fragmenten en citaten uit brieven, kranten en Disraeli’s ouvre. Dit maakt het boek een feest om te lezen, want we kunnen concluderen dat Disraeli geen saai persoon was. Benjamin Disraeli voelde zich heel bewust altijd anders.. Hij was Joods (enige Joodse premier van het Verenigd Koninkrijk), maar voelde zich aangetrokken tot de Rooms Katholieke riten en gebruiken. Zijn stijl van spreken was literair en beeldend. Zijn kleding was uitgesprokener en hoewel door hem nooit letterlijk benoemd (formeel was het nog verboden) was hij op zijn minst bisexueel. Wat betreft politieke opvattingen ging hij ook tegen de tijdsgeest in. He was obviously a man...

Brussel, 9 maart 1833 Om half twaalf hebben we de mis bijgewoond. Chartres kwam me ophalen en gezamenlijk hebben we een bezoek gebracht aan de heer Magnieu, luitenant van het 25ste bataljon, die bij het beleg van Antwerpen een verbrijzelde schouder heeft opgelopen, en aan 27 soldaten die moeten herstellen voor ze naar Frankrijk terugkeren. Bij meer dan de helft, allen kinderen van 20 of 22 jaar, is een been geamputeerd. Met Louise heb ik het paleis van de prins van Oranje bezocht, dat direct naast het Koninklijk Paleis is gelegen. Het is mooi, maar onhandig ingedeeld en weinig gerieflijk. Alle lambriseringen en soms hele wanden zijn bedekt met siberisch marmer. Er hangen prachtige schilderijen, waaronder twee grote portretten door Van Dyck, een portret van Thomas More door Holbein, en een Rubens: Jezus toont de apostel Thomas zijn wonden. De tafels en stoelen staan erbij zoals de bewoners ze achtergelaten hebben, alsof ze vandaag nog terug kunnen komen. Het bezorgt je melancholieke gedachten over de nietigheid van onze wereldse bezittingen. Dit heerlijke paleis is slechts acht maanden lang door zijn eigenaar bewoond. Op de dag waarop de prinses er haar voet over de drempel zette, ontving zij het bericht van de dood van de Russische keizerin, haar moeder. Koningin Marie-Amelie van Frankrijk (1782-1866), echtgenote van koning Louis Philippe.