Dit weekend vond de begrafenis plaats van prins Victor Emmanuel van Savoye (1937-2024). Doordat zijn vader Umberto II in 1946 formeel nog een maand als koning over Italie regeerde was Victor Emmanuel de laatste kroonprins van Italie. Hoewel niet meer regerend en het feit dat de prins gedurende zijn leven enkele schandalen gekend heeft, was er in Italie toch aandacht voor de gebeurtenis en kwamen vertegenwoordigers van regerende en niet meer regerende koninklijke huizen bijeen. Italie is pas betrekkelijk laat (net als Duitsland) een eenheidsstaat geworden: in 1860. Daarvoor was het een lappendeken van verschillende rijken en gebieden. Centraal Italie (met Rome) was de Pauselijke Staat. In het zuiden lag het koninkrijk van de Beide Sicilien en in het noorden het koninkrijk Sardinie. Verder kende het land nog een aantal hertogdommen zoals Parma en bezat de Oostenrijkse keizer er een aantal gebieden. Met de Italiaanse eenwording, wat overigens onschuldiger klinkt dan het eraan toeging, wist de koning van Sardinië de macht te verwerven en werd de familie van Savoye de koninklijke familie van Italie. Tussen de Oranjes en de Italiaanse Savoye familie zijn geen directe familiebanden. Oorzaak zit hierbij in het geloof. Italie was katholiek en de Oranjes protestants. Een huwelijk lag daardoor niet voor de hand. Koning Willem-Alexander kon met de katholieke Maxima trouwen, maar gaan we een generatie verder terug toen ontstond er nog grote ophef over het feit dat prinses Irene met de katholieke Carlos Hugo de Bourbon de Parme zou trouwen en zelf ook katholiek zou worden. Maar duiken we iets verder terug in het verleden, naar de periode van voor de Reformatie, dan vinden we wel een verbintenis. Hendrik III graaf van Nassau, heer van Breda (1483-1538) trouwde in 1503 met van Louise Francisca van Savoye (1485-1511). De Nassau’s wisten in de Zuidelijke Nederlanden aanzien te verwerven. De Baronie van Breda lag relatief dichtbij het hof van de keizer (Brussel) en de Nassau’s vervullen politieke en militaire functies. Een jaar later, in 1504 erfde Hendrik III ook het paleis van Nassau in Brussel. In brieven is overgeleverd dat Louise dan ook schreef dat ze Hendrik maar weinig zag en hij veel op pad was voor de keizer. Hendrik III werd ook benoemd tot ridder in de prestigieuze Orde van het Gulden Vlies. Het huwelijk duurde alleen kort. In 1511 stierf de gravin en werd ze bijgezet in de familiecrypte van de Nassau’s in de Grote Kerk van Breda. Dit vroege overlijden zorgde ervoor dat Hendrik hertrouwde. In 1515 trad hij in het huwelijk met Claudia van Chalon. De familie Chalon was soeverein prins over het prinsdom Orange in Frankrijk. De rest is geschiedenis geworden. Renee graaf van Nassau (de zoon van Hendrik en Claudia), erfde van zijn Chalon oom het prinsdom Orange maar stierf zelf kinderloos en liet zijn Bredase en Franse bezittingen na aan een Nassause achterneef: Willem graaf van Nassau. De toekomstige Vader des Vaderlands. 

Een bijzonder bezoek aan Middachten vond plaats in 1909. In dat jaar bezocht de Duitse keizer met zijn echtgenote het Huis Middachten. Deze gebeurtenis heeft in de historie van Middachten een prominente plaats gekregen. Niet alleen omdat een keizerlijk bezoek bijzonder is, maar ook vanwege het belang van contacten van de familie Bentinck met de keizer. Daarnaast is het bezoek volgens strikt protocol uitgevoerd en daardoor in omvang en organisatie een unieke gebeurtenis in de historie van Middachten. Om het belang van het bezoek goed te kunnen plaatsen in relatie tot de presentatie en de positie van Middachten is de politieke achtergrond van het bezoek van belang.  Keizer Wilhelm II werd op 27 januari 1859 geboren te Berlijn, als zoon van keizer Friedrich Wilhelm en keizerin Victoria, dochter van de koningin van Groot-Brittannië. In 1918 moest Wilhelm II, na het verliezen van de Eerste Wereldoorlog, afstand doen van de troon. In de politiek van de periode rond het bezoek van Wilhelm speelde een aantal gevoelige kwesties. Het Duitse veldtochtplan van december 1905 wilde op basis van militaire gronden het Nederlandsche grondgebied schenden. Dit zou een inbreuk zijn op de Nederlandse soevereiniteit.  In 1908 werd het plan gewijzigd en liet het daarmee het Nederlandse grondgebied onaangeroerd. Daarnaast speelde de kwestie rond het niet aanvalsplan van 28 april 1908, waarin Duitsland, Denemarken, Frankrijk, Groot – Brittannië en Nederland beloofden elkaars grondgebed te eerbiedigen. Het recht neutraal te blijven was voor Nederland belangrijk. Vanwege deze achtergrond was het Nederlandse hof niet geheel in haar schik met het bezoek van keizer Wilhelm. In een brief van de minister van Buitenlandse zaken aan koningin Wilhelmina van 28 juli 1909 is hierover geschreven.  Het bezoek is van privé-aard, maar het kost graaf Bentinck grote moeite om het bezoek geheim te houden. Een dergelijk hoog bezoek is vrijwel niet geheim te houden, zo leert de werkelijkheid.  Toen bekend werd dat het bezoek zou plaatsvinden ontstonden diverse verhalen rond het bezoek. Zo zou keizer Wilhelm per auto in de middag een bezoek aan koningin Wilhelmina op Het Loo brengen. Er lagen kleine irritaties onder het bezoek, die aangaven dat een dergelijke hoge gast veel ophef veroorzaakt rond positie en uitstraling van Middachten. De wens om het bezoek volgens traditie te laten verlopen en een passende presentatie te verzorgen was groot. Dit bleek uit de wijze waarop alle tradities en conventies worden gevolgd voor het keizerlijke bezoek. Een aantal voorbeelden laten zien welke inspanning is gepleegd bij de voorbereiding en tijdens het bezoek.  Het bezoek betekende niet alleen dat Huis Middachten op orde was en klaar voor ontvangst, ook het dorp en alle bij het kasteel betrokken personen maakten zich op voor het bezoek. Het postkantoor kreeg een opknapbeurt, het station werd geverfd en was geheel schoon en voorzien van de tapijten voor de ontvangst. Er werd een speciale wissel aangelegd in het spoor waarlangs de trein met het Duitse gezelschap aan kon komen. Bij het station stond een stoet met rijtuigen gereed om het reisgezelschap op te vangen...

De kunstzinnigen tijdens de Renaissance en de geleerden tijdens de Verlichting kon nog proberen te zeggen dat zij alle beschikbare teksten en boeken met belangrijke of belangrijk geachte informatie hadden gelezen. Deze werken van kennis en literatuur bevatten naast de Bijbel teksten uit de Oudheid (Grieken & Romeinen) en vanaf de Middeleeuwen ook teksten over religie, filosofie, geschiedenis en wetenschap. Teksten moesten honderden jaren opgeschreven worden met de hand. Een tijdrovende klus, vaak gedaan door monniken. Hiervandaan komt dan ook de uitdrukking ‘een monnikenwerk’. De uitvinding van de boekdrukkunst rond 1450 veranderde dit volledig. Teksten konden makkelijker verspreid worden en het was een van de succesredenen van de Reformatie. Politieke pamfletten konden makkelijker verspreid worden. Zonder boekdrukkunst wellicht geen Reformatie. Vanaf de negentiende eeuw, met de uitvinding van de stoommachines, wordt het drukken van boeken nog eenvoudiger en goedkoper. In de twintigste eeuw zijn boeken toegankelijk voor iedereen en kan een boek zowel lering als vermaak als doel hebben. De huidige eeuw, de eenentwintigste, heeft alles doen veranderen. Niet langer is het (al sinds enige tijd) mogelijk om alles te lezen en om bij te blijven. Tegenwoordig leest men ook meer vanaf een scherm (computer/tablet/telefoon). Hoewel dit vaak kleinere en kortere berichten zijn. Onderzoeken laten zien dat voor het eerst in lange tijd het analfabetisme weer toeneemt. Papier is goedkoop, teksten zijn op internet in overvloed te vinden en toch gaat de leesvaardigheid achteruit. Hoe paradoxaal. De categorie ‘Boeken’ op deze website heeft niet als doel een volledig overzicht te behandelen van alle boeken over de monarchie of geschiedenis. We kunnen rustig zeggen dat dit ook niet mogelijk is. Wat is dan wel het doel? Het belichten van interessante boeken of teksten die te maken hebben met een van de kernthema’s van Curador: monarchie, geschiedenis, cultuur of diplomatie. Het is een toevallige passage van boeken die langskomen. Dat hoeft niet te betekenen dat ieder boek recent is uitgegeven. Dat zou immers raar zijn. Alsof een verhaal na een jaar niet meer relevant of interessant is! Een onontdekt boek van een paar jaar geleden kan voor een lezer volkomen ‘nieuw’ zijn. Actualiteit en iets nieuws is niet per definitie slecht. Maar gooi datgene dat ouder is dan een jaar niet automatisch weg. Onthaasten. Een voorbeeld van zo’n boek dat al enige jaren te koop is en ‘bestaat’ is ‘De familie von Westenholz. Van kastelen tot casino’s. Door Caroline de Westenholz. Via een tweedehands online boekenwinkel kwam ik het boek tegen en voor een paar euro kreeg het daarmee een nieuwe eigenaar. Aardig detail, de handtekening van de auteur stond in de eerste pagina. Er was dus eerder aandacht aan gegeven, zonde om direct in de papierbak te belanden. Uitgeverij Lias bracht het in 2015 naar buiten en Caroline de Westenholz is kunsthistorica en oprichtster van het inmiddels met sluiten bedreigende Louis Couperus Museum in Den Haag. Zoals de achternaam van de auteur al doet vermoeden is het een familiegeschiedenis. De auteur heeft haar vader nooit gekend en op vijfentwintigjarige leeftijd besluit...

Dit bericht is als eerste geplaatst op de website van de Geschiedkundige Vereniging Oranje-Nassau. “De Prins-gemaal en ik zijn bijzonder verheugd dat wij vandaag de Koning van Nederland en Koningin Máxima welkom mogen heten in Denemarken. Wij zijn met name zeer verheugd om twee goede vrienden te mogen verwelkomen en bij deze gelegenheid de hechte banden te mogen vieren tussen onze families en de bevolking van onze twee landen”. Koningin Margrethe II in 2015. Toen koning Willem-Alexander een staatsbezoek bracht aan Denemarken in maart 2015 sprak de Deense koningin tijdens het staatsbanket lovende woorden uit. Ze ging niet alleen in op de relatie tussen beide landen, maar noemde ook de goede band tussen beide koninklijke families en het moment waarop koning Willem-Alexander werd ingehuldigd in 2013. Dat was een bijzonder moment omdat zij uit eigen ervaring weet wat de verantwoordelijkheid inhield, maar ook omdat zij de peetmoeder is van onze koning. Daarnaast is de band tussen koning Willem-Alexander en prins Frederik ook sterk. Beide waren immers actief binnen het Internationaal Olympisch Comité. Samen met koningin Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk waren de koninginnen Margrethe en Beatrix een sterk koninklijk drietal. Alle drie een groot plichtsbesef, alle drie ervoeren eigen persoonlijke moeilijkheden en alle drie uiteindelijk gewaardeerd door hun landgenoten. Naar aanleiding van haar troonsafstand en 76e verjaardag maakt tv-presentator Ivo Niehe een bijzondere uitzending onder de titel ‘Thank you Beatrix’. In deze uitzending hielden verschillende mensen herinneringen op aan hun ervaringen met prinses Beatrix. Verrassend genoeg verscheen ook koningin Margrethe. Daarin zegt de koningin: ‘‘Ik heb haar altijd zeer bewonderd. Ik ben dol op haar. Ik vind haar een geweldig iemand. Ze heeft geen gemakkelijk leven gehad en ik bewonder hoe ze alle complicaties in haar leven heeft doorstaan. Ze staat er nu alleen voor, en dan ook nog het ongeluk van Friso. Ik denk vaak aan haar. Ze is een opmerkelijke vrouw. Een heel innemend iemand.’ Margrethe vierde in 2010 haar 70e verjaardag. Zoals in Scandinavië nog iets gebruikelijker is was het de bedoeling om volledig ‘koninklijk Europa’ uit te nodigen en dit samen te vieren. Een vulkaanuitbarsting zorgde er echter voor dat al het vliegverkeer plat kwam te liggen. Prins Willem-Alexander kwam op het idee om met de koninklijke trein te gaan. De trein, die juni 2023 buiten dienst werd gesteld, kwam toen nog goed van pas.  Koningin Beatrix, prins Willem-Alexander en prinses Maxima kwamen hierdoor nog op tijd aan in Kopenhagen. De Deense koningin heeft het erg bijzonder gevonden en liet merken dat ook Luxemburgse familie met de trein mee kon reizen. Gaat het hier om groothertog Henri en groothertogin Maria Teresa? Bij aankomst van de trein in Kopenhagen zijn zij niet gefotografeerd door de pers, maar zij waren inderdaad ook aanwezig bij het diner op paleis Fredensborg. Familiebanden De Deense koningin en de Zweedse koning Carl XVI Gustav zijn neef en nicht, doordat de moeder van Margrethe, koningin Ingrid, een Zweedse prinses van geboorte was. Zijn er ook huwelijken geweest tussen het Huis van Oranje-Nassau...

Als je als buitenstaander de Deense monarchie volgt, valt één woord op en dat is Dannebrog. Het wordt duidelijk zeer gewaardeerd, want het wordt zelfs gezongen in het koninklijke volkslied Kong Christian stod ved højen mast. Maar wat is het precies? De nationale vlag van Denemarken Dannebrog is eigenlijk Deens voor Deense banier of Deense vlag. En er bestaat een mythe in Denemarken dat de vlag uit de lucht kwam vallen tijdens de slag bij Lyndanisse in Estland in 1219. De Denen, onder leiding van koning Waldamar II, trokken ten strijde tegen de nog ongelovige Baltische volkeren en wisten de slag met goddelijke steun te winnen. Het is echter onbekend of de kenmerkende rode vlag met wit kruis aanwezig was tijdens de oorlog. De eerste keer dat de vlag in documentatie voorkomt is in het wapenboek van Gelre uit 1340. Het is mogelijk dat documenten door de eeuwen heen verloren zijn gegaan. Wel is bekend dat er eerder een vlag met de drie Deense leeuwen uit het wapen van Denemarken werd gevoerd. In de negentiende eeuw zou de vlag een belangrijk symbool worden van het Deense nationalisme en de identiteit van het land. De koning van Denemarken was ook hertog van Sleeswijk en Holstein, die deel uitmaakten van de Duitse Confederatie. In 1848 wilde hij een nieuwe grondwet invoeren en de hertogdommen een integraal onderdeel van het Deense Koninkrijk maken. Dit stuitte echter op verzet van een deel van de Duitstalige bevolking. Zij zochten steun bij het militair sterke Pruisen en als gevolg daarvan ontstond de eerste Sleeswijk-Holsteinoorlog. Onder andere met Britse steun wist Denemarken de strijd te winnen. In 1864 vond er echter weer een opstand plaats, die Denemarken niet kon winnen. De hertogdommen werden onderdeel van het later opgerichte Duitse Rijk. Na de Eerste Wereldoorlog werd in Sleeswijk een referendum gehouden. Het noorden stemde voor eenwording met Denemarken (de huidige provincie Zuid-Jutland), terwijl het zuidelijke deel de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein ging vormen. In haar nieuwjaarstoespraak op 31 december 2023 bedankte en noemde koningin Margrethe II de Denen die in het Duitse deel van Sleeswijk wonen. De rood-witte vlag vormt ook de basis voor de koninklijke standaarden van leden van de koninklijke familie en voor de militaire kleuren die door de vorst aan een militaire eenheid worden gegeven. Koninklijk jacht Dannebrog Denemarken heeft, net als Noorwegen, nog steeds een officieel koninklijk jacht. In het verleden hadden Nederland en het Verenigd Koninkrijk ook een koninklijk jacht, maar door bezuinigingen is deze traditie meestal niet voortgezet. Omdat zowel Groenland als de Faeröer tot het Deense koninkrijk behoren, kan de koninklijke familie deze landen met het eigen schip bezoeken. Het schip heeft een bemanning van bijna 50 personen en werd in 1932 te water gelaten. Vliegen was toen nog niet gebruikelijk en reizen per schip was de enige manier om bijvoorbeeld het Deense deel van het koninkrijk of buurland Zweden te bezoeken. De koningin maakt nog steeds elk jaar in de zomer een rondreis door het land op de Dannebrog. Dan legt...