Als je als buitenstaander de Deense monarchie volgt, valt één woord op en dat is Dannebrog. Het wordt duidelijk zeer gewaardeerd, want het wordt zelfs gezongen in het koninklijke volkslied Kong Christian stod ved højen mast. Maar wat is het precies?
De nationale vlag van Denemarken
Dannebrog is eigenlijk Deens voor Deense banier of Deense vlag. En er bestaat een mythe in Denemarken dat de vlag uit de lucht kwam vallen tijdens de slag bij Lyndanisse in Estland in 1219. De Denen, onder leiding van koning Waldamar II, trokken ten strijde tegen de nog ongelovige Baltische volkeren en wisten de slag met goddelijke steun te winnen. Het is echter onbekend of de kenmerkende rode vlag met wit kruis aanwezig was tijdens de oorlog. De eerste keer dat de vlag in documentatie voorkomt is in het wapenboek van Gelre uit 1340. Het is mogelijk dat documenten door de eeuwen heen verloren zijn gegaan. Wel is bekend dat er eerder een vlag met de drie Deense leeuwen uit het wapen van Denemarken werd gevoerd.
In de negentiende eeuw zou de vlag een belangrijk symbool worden van het Deense nationalisme en de identiteit van het land. De koning van Denemarken was ook hertog van Sleeswijk en Holstein, die deel uitmaakten van de Duitse Confederatie. In 1848 wilde hij een nieuwe grondwet invoeren en de hertogdommen een integraal onderdeel van het Deense Koninkrijk maken. Dit stuitte echter op verzet van een deel van de Duitstalige bevolking. Zij zochten steun bij het militair sterke Pruisen en als gevolg daarvan ontstond de eerste Sleeswijk-Holsteinoorlog. Onder andere met Britse steun wist Denemarken de strijd te winnen. In 1864 vond er echter weer een opstand plaats, die Denemarken niet kon winnen. De hertogdommen werden onderdeel van het later opgerichte Duitse Rijk. Na de Eerste Wereldoorlog werd in Sleeswijk een referendum gehouden. Het noorden stemde voor eenwording met Denemarken (de huidige provincie Zuid-Jutland), terwijl het zuidelijke deel de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein ging vormen. In haar nieuwjaarstoespraak op 31 december 2023 bedankte en noemde koningin Margrethe II de Denen die in het Duitse deel van Sleeswijk wonen.
De rood-witte vlag vormt ook de basis voor de koninklijke standaarden van leden van de koninklijke familie en voor de militaire kleuren die door de vorst aan een militaire eenheid worden gegeven.
Koninklijk jacht Dannebrog
Denemarken heeft, net als Noorwegen, nog steeds een officieel koninklijk jacht. In het verleden hadden Nederland en het Verenigd Koninkrijk ook een koninklijk jacht, maar door bezuinigingen is deze traditie meestal niet voortgezet. Omdat zowel Groenland als de Faeröer tot het Deense koninkrijk behoren, kan de koninklijke familie deze landen met het eigen schip bezoeken.
Het schip heeft een bemanning van bijna 50 personen en werd in 1932 te water gelaten. Vliegen was toen nog niet gebruikelijk en reizen per schip was de enige manier om bijvoorbeeld het Deense deel van het koninkrijk of buurland Zweden te bezoeken. De koningin maakt nog steeds elk jaar in de zomer een rondreis door het land op de Dannebrog. Dan legt ze op verschillende plaatsen aan en bezoekt ze de regio. Als je naar de kaart van Denemarken kijkt, zijn de zee en het water nooit ver weg. Bovendien is het ook praktisch. De koningin neemt zo haar eigen slaapkamer of ontvangstkamer mee. Ze kan dus langere reizen maken buiten haar paleis, maar toch “thuis” zijn. De toekomstige koning en koningin, Frederik en Mary, hebben ook al regelmatig met het schip gevaren.
De Orde van de Dannebrog
Dat de Denen hun vlag koesteren, blijkt ook uit het feit dat er een ridderorde naar is vernoemd. Deze onderscheiding werd ingesteld in 1671 en de statuten werden gewijzigd in 1808 en opnieuw in 1951. Dit is de onderscheiding die het meest wordt uitgereikt in Denemarken. Er is eigenlijk maar één andere ridderorde: de Orde van de Olifant. Tegenwoordig wordt de Orde van de Olifant alleen uitgereikt aan staatshoofden en leden van koninklijke families. Daarom wordt de Orde van de Dannebrog meer uitgereikt. De kleuren van de orde zijn rood en wit, net als de vlag. Op de medaille en de ster staat een kruis met de tekst God en Koning. Op de medaille staan ook de jaartallen 1219 (slag om Estland), 1671 (absoluut koningschap) en 1808 (inhuldiging nieuwe koning) en monogrammen van de koningen die bij de jaartallen horen: Waldamar II, Christian V en Frederik VI.
